Cricket Bóng gậy là gì – Cách chơi bóng gậy ra sao?

Cricket là một môn thể thao vô cùng phổ biến ở các nước Tây Âu, với lối chơi độc đáo và thu hút rất nhiều khán giả trong các giải đấu. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu về cách chơi và luật chơi của môn bóng gậy Cricket. Hãy cùng BK8 khám phá Cricket Bóng gậy là gì và cách chơi nó như thế nào.

Cricket là gì?

Cricket là một môn thể thao, còn được biết đến với nhiều cách gọi khác nhau như Bóng gậy, Bản cầu, Mộc cầu hay là Tường cầu. Từ cách gọi tên có thể thấy bóng gậy là môn thể thao liên quan đến bóng và các cầu thủ được dùng gậy để đánh bóng. 

Môn này phổ biến tại các nước nằm trong cộng đồng Thịnh vượng chung Anh. Số lượng người chơi ở mỗi đội là 11 cầu thủ, ở những trường hợp đặc biệt thì có thể sử dụng các cầu thủ dự bị thay thế. 

Trong bóng cricket, hai đội thi đấu sẽ thay phiên nhau, một đội giao bóng và đội kia sẽ nhận phần đánh bóng. Trận đấu bóng gậy sẽ kết thúc khi tất cả các cầu thủ của đội đánh bóng bị loại, lúc đó thì hai đội bóng sẽ chuyển đội vai trò cho nhau.

Cách chơi Bóng gậy như thế nào?

Trước khi đến với cách chơi môn thể thao này như thế nào, thì chúng ta sẽ tìm hiểu một số thuật ngữ cơ bản luôn được dùng trong một trận đấu cricket.

• Phương cầu trường – Pitch: là một dải đất phẳng hình chữ nhật nằm ở giữa sân bóng hình tròn.
• Tam trụ môn – Wicket: là 3 que gỗ được cắm song song dưới đất và có 2 thỏi gỗ nằm bên trên, là mục tiêu mà các cầu thủ đội đánh bóng phải bảo vệ.
• Bail: là 2 thỏi gỗ nhỏ được đặt bên trên đầu của tam trụ môn.
• Đầu cầu viên – Bowler: là người sẽ giao bóng.
• Kích cầu viên – Fielder: là những cầu thủ cùng đội với đầu cầu viên, họ sẽ đợi đánh bóng.
• Bào vị – Run: là lượt chạy của cầu thủ đội đánh bóng.

Về cách chơi, khi một trận bóng có dấu hiệu bắt đầu, thì đội đánh bóng sẽ cử ra hai cầu thủ đánh bóng đứng ở hai đầu của phương cầu trường – pitch và có nhiệm vụ phải bảo vệ tam trụ môn wicket của mình an toàn.

Trong khi đó thì người ném bóng ở đội đối phương sẽ cố gắng ném bóng sao cho bóng chạm đất trong phạm vi phương cầu trường và nảy lên chạm vào tam trụ môn, làm đổ ngã 2 thỏi gỗ nhỏ Bail trên đó. 

Khi bóng đã được ném ra thì người chơi giữ nhiệm vụ đánh bóng, sẽ gầm gậy bat để đánh văng bóng ra xa. Trong thời gian bóng bị đánh bay đi thì hai người cầm gậy sẽ phải chạy tới chạy lui từ đầu này đến đầu kia bên trong phương cầu trường. Mỗi lần chạy như vậy được gọi là một bào vị Run.

Còn các cầu thủ bắt bóng, khi đã bắt được bóng thì sẽ ném trả về khu vực phương cầu trường. Trận đấu sẽ được diễn ra liên tục như vậy cho đến khi hai thành viên đánh bóng của đội đánh bóng bị các thành viên của đội ném bóng loại ra, lần lượt cho đến khi hết người ở đội đánh bóng.

Sau khi các thành viên của đội đánh bóng bị loại ra hết thì hai đội sẽ đổi vai trò cho nhau.

Tổng quát luật chơi Bóng gậy

Luật chơi cơ bản

Một đội chơi cricket sẽ có 11 cầu thủ, đội trưởng của hai đội sẽ tiến hành bốc thăm và lựa chọn xem đội mình sẽ đánh bóng hay giao bóng. 

Trong cricket, ngoài các giải thi đấu chính thức ra thì các đội bóng có thể tự giao kèo trước với nhau về số lượt chơi, cũng như thời gian nghỉ, khoảng nghỉ giữa các lượt đấu.

Trận đấu bóng gậy sẽ chính thức bắt đầu khi trọng tài hô Play, và sẽ được chính thức dừng lại khi trọng tài hô Time, ở lượt chơi cuối bắt buộc phải có tối thiểu 20 over, nếu trọng tài thấy chưa đủ thì sẽ kéo dài thêm thời gian để hai đội chơi cho đến khi đủ 20 over.

Một lượt chơi của bóng gậy được xem là hoàn tất khi tất cả các tay đánh bóng của đội đánh bóng bị loại. 

Đối với các trận bóng 5 ngày, thì sẽ được áp dụng Luật tiếp – follow on. Khi đội đánh bóng dẫn trước với 200 run thì sẽ được quyền yêu cầu đội giao bóng thực hiện đánh bóng ngay sau lượt đầu tiên. Đối với trận 4 hoặc 3 ngày thì sẽ là 150 run, trận 2 ngày thì 100 run, trận đấu 1 ngày sẽ là 75 run.

Ở các trận đấu 2 lượt thì các đội được áp dụng luật Tuyên bố và Từ chối. Đội trưởng của đội đánh bóng được quyền tuyên bố dừng lượt khi nhận thấy đội mình đã đủ điểm để thắng, hoặc khi bóng chết. Hoặc đội trưởng cũng sẽ có quyền từ chối lượt chơi trước khi bắt đầu.

Các đội có thể sử dụng sân thi đấu để luyện tập, nhưng không được tập luyện ở phần phương cầu trường trong ngày có trận đấu chính thức.

Các cách tính điểm Bóng gậy

Về cơ bản thì điểm Run và điểm tam trụ môn bị đổ sẽ được ghi cùng nhau dưới dạng m/n hoặc m – n. Trong đó m là số lượt run còn n là số lượt tam trụ môn bị đổ. Để phân thắng thua thì sẽ dựa vào số lượt run, còn số lần tam trụ môn bị ngã sẽ không xét.

Một Run được tính là thành công khi cầu thủ của đội đánh bóng thực hiện thành công lượt đánh và bắt đầu chạy từ đầu này đến đầu kia của phương cầu trường rồi quay về vị trí ban đầu. Nếu hai cầu thủ đánh bóng thực hiện thành công một bào vị Run của mình thì đội đánh bóng được tính 2 điểm Run.

Việc xác định biên sẽ được hai đội giao ước với nhau trước trận đấu, trong khi thi đấu nếu bóng chạm biên hoặc ngoài biên thì đội đánh bóng được cộng 4 điểm Run. Nếu bóng đến biên nhưng chưa chạm đất thì đội đánh bóng được 6 điểm run. Nếu bóng chạm biên mà cầu thủ vẫn thực hiện cú đánh bóng thì đây là Bóng chết – dead ball, không được tính điểm.

Nếu cầu thủ của đội giao bóng đứng vào các điểm cấm ném thì quả bóng đó gọi là No Ball và đội đánh bóng sẽ được cộng 1 điểm Run.

Nếu trọng tài nhận thấy đội giao bóng ném bóng wide – qua đầu của cầu thủ đánh bóng, hoặc nhận thấy cầu thủ đánh bóng sẽ không đỡ được quả bóng đó, sẽ bán là wide ball và bên đánh bóng được nhận 1 điểm Run – tuy nhiên điểm này không được cộng vào Over.

Một điểm đặc biệt khác, là khi bóng không ở trường hợp dead ball, no ball, wide ball thì điểm ghi được sẽ tính là Bye. Trường hợp cầu thủ cố đánh bóng nhưng bóng không chạm vào gậy, mà chạm vào chân mình thì tính là 1 Leg Bye. Bye là điểm cộng cho toàn đội, không tính vào thành tích cá nhân của cầu thủ cricket.

Một số kiểu phổ biến hiện nay

Thể loại Test Bóng gậy

Test Cricket là các trận đấu bóng gậy đối kháng, đây là thể loại đấu có thời gian dài nhất, kéo dài đến 5 ngày thi đấu. Một số trường hợp quy định các trận test phải có sự tham gia của hai đội đến từ hai quốc gia khác nhau. Theo liên đoàn bóng gậy Quốc tế thì hiện tại đã có đến 10 quốc gia ghi danh để được phép đăng cai các giải đấu Test Cricket.

Bóng gậy đơn nhật

“Đơn nhật” có thể hiểu là “một ngày”, tức là ở hình thức thi đấu này thì các trận đấu bóng gậy sẽ chỉ kéo dài trong thời gian một ngày. Thể thức thi đấu này tương đối mới mẻ và chỉ được áp dụng từ khoảng thời gian những năm 60, 70 cho đến nay.

Về bóng gậy Hai hai mươi

Tương tự như cricket đơn nhật thì Cricket Twenty20 cũng chỉ được tổ chức thi đấu trong vòng 1 ngày. Thời gian thi đấu của một trận thường là 3 tiếng, đội đánh bóng sẽ có 50 lần đánh.

Với quy định thi đấu mới và thể thức đấu mới, các cầu thủ chơi bóng gậy sẽ đỡ tiêu hao năng lượng và sức bền. 

Đồng thời, nhờ vào thể thức thi đấu này mà nhiều người đã bắt đầu biết đến, tìm hiểu và có hứng thú với bóng gậy. Chứ không như trước đây, một trận dài 5 ngày, thời gian theo dõi vừa dài vừa mệt mỏi dễ khiến người xem mất hứng thú.

Phân biệt giữa Bóng gậy và Baseball

Giống nhau

Điểm giống nhau cơ bản nhất của bóng gậy Cricket và bóng chày Baseball là cả hai đều sử dụng gậy để đánh bóng. 

Trong khi quả bóng được đánh ra xa thì các cầu thủ đảm nhận vai trò đánh bóng cũng sẽ phải thực hiện các lượt chạy. 

Mỗi cầu thủ đánh bóng ở cả hai môn này đều phải bảo vệ một mục tiêu rõ ràng.

Khác nhau

Về căn bản thì chơi cricket sẽ cần có đến 11 cầu thủ trên sân, còn ở bóng chày thì chỉ có 9 cầu thủ.

Kết cấu sân bóng khác nhau, khu vực diễn ra trận so tài của các cầu thủ bóng chày có hình ¼ hình tròn. Còn sân bóng gậy chủ yếu là Phương cầu trường – một dải đất dài.

Gậy đánh bóng của hai môn này cũng không giống nhau, gậy bóng chày có phần thân thuôn dài và hình trụ. Gậy bóng gậy sẽ có hình dáng tựa như mái chèo, bản dẹp.

Trong khi bóng chày chơi theo hiệp, thường là có 9 hiệp trong một trận, thì bóng gậy chơi theo lượt và thời gian thi đấu tùy theo thể thức mà có thể kéo dài từ 3 tiếng đến… 5 ngày. Do đó mà bóng gậy cũng có nhiều thể thức hơn bóng chày, bóng chày chỉ có 1 thể thức duy nhất là đấu trận 9 hiệp.

Về nguồn gốc và “địa bàn” phát triển, thì bóng gậy chủ yếu được chơi ở các nước Tây Âu và các nước trong khối thịnh vượng chung Anh. Bóng chày thì khá phổ biến ở các nước như Mỹ, Canada và nhiều nước châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc.

Lời kết

Cricket bóng gậy là một trò chơi khá thú vị với cách chơi độc đáo, cricket tuy rằng ở thời điểm hiện tại thì nước ta vẫn chưa phổ biến môn thể thao này, nhưng với những kiến thức chung cũng như các luật chơi căn bản nhất được chia sẻ trong bài viết này, hy vọng bạn sẽ có hứng thú để tìm hiểu sâu hơn và đón xem các trận đấu bóng gậy tầm cỡ thế giới.