Bài tam cúc là gì? Những cách chơi bài tam cúc luôn thắng

Bài tam cúc là một loại trò chơi đánh bài truyền thống của người Việt Nam, trước đây bài tam cúc chủ yếu được chơi ở gia đình thuộc khu vực miền Bắc nước ta. Ngày nay, với niềm yêu thích các trò chơi truyền thống mà bài tam cúc đã được lưu truyền khắp cả nước. Bài tam cúc giờ đây cũng đã được cập nhật tại nhiều nhà cái online, phục vụ cho nhu cầu chơi bài của nhiều người.

Bài tam cúc là gì? Những thông tin về bài

Bài tam cúc là gì?

BK8 sẽ hướng dẫn các bạn chơi bài Tam Cúc. Bài Tam cúc là một trò chơi đánh bài dân gian thú vị, tam cúc chủ yếu phổ biến ở khu vực miền Bắc nước ta. Nếu như nói bài Tứ sắc là trò chơi đầy sự thách thức và thường dành cho các bậc quý tộc, vương công hoàng thất, thì bài Tam cúc lại phổ biến với tầng lớp bình dân. Nguyên nhân chủ yếu là bài tam cúc có luật chơi khá đơn giản.

Bài tam cúc thường được chơi ở các dịp gia đình xum vầy, rảnh rỗi trong các dịp lễ, tết. Tam cúc là một trong các tập quán hay ho của người miền Bắc là ở những ngày cuối năm, đặc biệt là đêm giao thừa, mọi người sẽ quây quần với nhau, vừa canh nồi bánh chưng vừa chơi bài tam cúc. 

Bài tam cúc bao nhiêu lá

Bộ bài của bài tam cúc thoạt nhìn sẽ có rất nhiều điểm chung với bài Tứ sắc, nhưng số lượng lá tam cúc thì ít hơn rất nhiều. Bài Tam cúc có số lượng và các quân bài tam cúc tương tự như các quân có trên bàn cờ tướng. 

Và theo đó thì bài tam cúc cũng chỉ có 32 lá, chi tiết như sau:

• Bài tam cúc có hai màu chủ yếu là Đỏ – Đen.
• Mỗi một đạo quân Đỏ – Đen sẽ có 16 lá tam cúc: 1 Tướng, 2 Sĩ, 2 Tượng, 2 Xe, 2 Pháo, 2 Ngựa, 5 Tốt.
• Bài của quân Đỏ mạnh hơn bài của quân Đen.
• Tướng Đỏ gọi là Tướng Ông và tướng đen gọi là Tướng Bà.
• Quân Sĩ đỏ thì được gọi là “Sĩ điều”, Tượng đỏ là “Tượng hồng”, Tượng của quân đen là “Tượng thâm”. Các quân bài còn lại thì sẽ gọi tên kèm màu. 

Cách phân biệt các lá

Về cơ bản nếu bạn đã quen với cờ tướng hoặc các quân bài của bài tứ sắc, tam cúc thì cách đọc chữ trên các quân bài Tam cúc cũng tương tự. Quân bài tam cúc giống với đội quân đen của cờ tướng. 

Quân bài Đỏ: tam cúc sẽ có hoa văn màu đỏ chìm bên dưới các ký tự. Quân tam cúc màu đen thì sẽ không có hình hoa văn đỏ chìm này.

Tướng: là quân tam cúc có hình một người đàn ông đang ngồi ghế, phía sau lưng có cắm chéo hai lá cờ.

Sĩ: là hình một ông đội mũ quan, phía sau có một đứa bé. 

Tượng: là quân bài có hình một con voi.

Xe: là quân bài có hình một chiếc xe thùng kéo thô sơ. 

Pháo: trên quân bài bạn sẽ nhìn thấy một khẩu pháo đại bác. 

Mã: là quân bài có vẽ hình một con ngựa.

Tốt: là quân bài có hình một lính cầm thương đang đứng gác.

Cách xếp tam cúc

Chơi bài tam cúc cũng cần phải học các xếp bài, sự “ngăn nắp” tam cúc chắc chắn sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều:

Bộ đôi: là khi bạn có hai quân bài tam cúc cùng màu.

Bộ ba: là bộ Tướng – Sĩ – Tượng hoặc Xe – Pháo – Mã cùng màu.

Tứ tử: là bộ có 4 lá Tốt cùng màu. 

Ngũ tử: là bộ có 5 lá Tốt cùng màu.

Còn lại là những lá bài Lẻ.

Các khái niệm khác người chơi cần biết

Cái: là được ưu tiên gọi bài đầu tiên trong ván.

Bắt cái: là từ chỉ người chơi sẽ bốc bài để tìm ra được làm cái đầu tiên trong ván đó.

Cướp cái: thuật ngữ này xuất hiện khi một trong số các người chơi có Tứ tử hay Ngũ tử và đem đi trình làng để “đặt sẵn” vị trí làm cái cho mình ở ván sau.

Tứ tử trình làng: người chơi nào có Tứ tử thì phải trình làng để giành quyền làm cái ở ván sau.

Ngũ tử trình làng: là khi người chơi có 5 quân tốt cùng màu, thì sẽ trình làng để có cơ hội làm cái ở ván sau.

Chui: là thay vì lật bài để tìm cơ hội thắng, người Chui biết chắc mình không có lợi thế nên sẽ chấp nhận chịu thua và không lật các quân bài lên.

Kết đôi: là kết thúc một ván bài bằng một bộ đôi. 

Kết ba: là kết thúc ván bài bằng một bộ ba. 

Đè: nếu kết đôi đầu tiên có bộ đôi hoặc bộ ba của quân tam cúc đen và người liền sau lại có bộ đôi hoặc bộ ba tương ứng nhưng là màu đỏ, thì người có bài đỏ thắng người có quân bài tam cúc đen.

Đi đêm: đây là thuật ngữ được dùng và chỉ được thực hiện trong ván bài tam cúc khi đã có thỏa thuận từ trước, hai người chơi sẽ tiến hành tráo đổi úp bài tam cúc cho nhau và không cho người khác biết.

Cách đánh quân bài tam cúc

Các luật cơ bản

Bài tam cúc khi bắt đầu chơi sẽ được chia hết cho những người đang có mặt ở chiếu bài, tức là sẽ không có bài nọc. 

Khi chơi Tam cúc 3 người thì phải bỏ đi vài quân bài: tam cúc bỏ một Tốt đỏ và một Tốt đen; hoặc bỏ đi 5 quân Tướng ông, Tướng bà, 1 Sĩ điều, 1 tốt đỏ và 1 tốt đen.

Người được chọn làm cái đầu tiên sẽ xào bài và chia bài cho những người chơi còn lại, người làm cái cũng là người sẽ đi tam cúc đầu tiên.

Nếu ván bài có 4 người chơi hoặc 2 người chơi (số chơi là chẵn) thì sẽ có khẩu quyết:  “cấm tướng, cấm sĩ lấy tượng cầm đầu”; ván chỉ có 3 người chơi tam cúc thì khẩu quyết là “cấm sĩ, cấm tượng lấy xe cầm đầu”.

Khi nhà cái đi đầu tiên, sẽ “gọi bài”, tức là nếu nhà cái tam cúc muốn đi đôi thì gọi “một cây”, “đôi cây” hay “ba cây”… các người chơi sau cũng phải theo nhà cái mà đánh ra các đôi bài tam cúc, lưu ý là các lá bài tam cúc được đánh ra khi này sẽ úp xuống.

Sau khi người đi đầu tiên gọi bài tam cúc và tất cả còn lại đều đã đánh ra các lá tam cúc theo đúng yêu cầu “gọi bài” của nhà cái, thì mới tiến hành lật ngửa bài. Bài tam cúc của ai lớn hơn thì được ăn. 

Các quy tắc cần biết

Theo thứ tự Tướng – Sĩ – Tượng – Xe – Pháo – Mã – Tốt, Đỏ mạnh hơn Đen, bài nào mạnh hơn thì có thể ăn người khác.

Ví dụ: Đôi Tượng sẽ ăn được đôi Mã. Xe Đỏ sẽ ăn được Xe Đen.

Nếu người chơi sau khi được chia bài, xếp bài và có Tứ tử hoặc Ngũ tử, thì trình làng trước khi cái gọi cây đầu tiên, và lúc này được xem như là thắng ván đó. Tuy nhiên, chỉ có Ngũ tử mới được quyền “giành cái” ở ván sau.

Trong ván tam cúc chỉ 3 người chơi thì sẽ chỉ có Tứ tử được trình làng.

Trong vòng cuối của ván tam cúc, nếu gọi được bộ đôi, bộ ba thì sẽ được tính điểm nhiều hơn. Kết đôi cao nhất khi này là Xe đỏ.

Trong quy tắc đè bài tam cúc, thì nếu cái gọi các cây bài đôi, bài ba nhưng lại bị bài đôi, bài ba của người khác mạnh hơn đè, thì khi kết thúc ván bài, điểm thưởng sẽ cộng thêm cho người đè thắng.

Đối với trường hợp khi kết thúc ván bằng tốt đen, nếu như người làm cái gọi đôi cùng là Tốt đen để kết thúc ván, do Tốt đen là quân yếu nhất, nên nhà cái sẽ thắng và ăn kết đen đó.

Đè tốt đen, tứ tử, ngũ tử: nếu gọi đôi Tốt đen, bộ ba Tốt đen hay tứ tử, ngũ tử đen, mà khi ngửa bài lại có người có đôi Tốt đỏ, bộ ba tốt đỏ, tứ tử hay ngữ tử Tốt đỏ thì người có Tốt đen phải đền cho người có quân đỏ.

Cách tính điểm

Điểm tính cho Kết đôi: 

• Ván 2 người: 12 điểm
• Ván 3 người: 6 điểm
• Ván 4 người: 4 điểm

Điểm tính cho Kết ba:

• Ván 2 người: 18 điểm
• Ván 3 người: 9 điểm
• Ván 4 người: 6 điểm

Điểm tính cho kết Tốt đen như sau:

• Ván 2 người: 24 điểm
• Ván 3 người: 12 điểm
• Ván 4 người: 8 điểm

Nếu như Tốt đỏ đè được Tốt đen thì ở vòng chơi cuối cùng sẽ được nhận điểm nhiều nhất. 

Trong ván chỉ có 2 người chơi thì người đè thành công sẽ có đến 48 điểm. 

Ván có 3 người chơi thì điểm đè là 24 điểm. 

Và ván có 4 người chơi thì điểm cho người đè được là 16 điểm.

Người chơi bài tam cúc được xét là Chiến thắng, hay Về Nhất, là người có thể kết ván trước. Các người chơi còn lại sẽ có số điểm được tính bằng điểm kết trừ đi số cây bài còn lại.

Đối với trường hợp không có kết ở vòng cuối ván, người chơi sẽ so số cây bài với nhau để tìm người chiến thắng. Điều kiện để xét người thắng trong trường hợp này là ai còn nhiều bài hơn so với các người chơi còn lại. 

Nếu tất cả người chơi còn lại có số cây bài bằng nhau, thì ván được kết luận là hòa.

Còn ở bài Tam cúc online thì 3 người chơi với nhau sẽ được xét xem ai còn nhiều hơn “cột mốc” 3 cây bài sẽ là người thắng, còn ít hơn 3 cây là thua. Nếu ván có 2 người chơi thì con số cột mốc là 8 cây bài. Với ván có 4 người chơi thì mốc là 2 cây bài. 

Bài tam cúc online đổi thưởng chơi như thế nào?

Để chơi bài tam cúc online và đổi thưởng bằng tiền thật, thì bạn phải tìm đến các nhà cái trực tuyến có tổ chức chơi đánh bài tam cúc. Lưu ý rằng cần phải lựa chọn được nhà cái đáng tin cậy với thâm niên hoạt động uy tín, lâu năm trên thị trường. Bạn có thể tham khảo các người chơi đi trước để tránh tiền mất tật mang.

Khi đã lựa chọn được nhà cái trực tuyến uy tín thì bạn sẽ vào trang chủ của họ, chọn Đăng ký để đăng ký một tài khoản chơi game cho mình. Ở đó, bạn sẽ được hệ thống yêu cầu cung cấp các thông tin cá nhân để hoàn tất các bước tạo tài khoản. 

Sau đó thì đến bước nạp tiền vào tài khoản, ở các nhà cái uy tín và có độ bảo mật cao thì họ sẽ có lớp bảo vệ để khi giao dịch bạn được yên tâm, không sợ có sự can thiệp của bên thứ 3. Khi tài khoản chơi game đã được nạp tiền thì bạn mới có thể đi chơi đánh bài tam cúc online ở nhà cái đó. 

Các nhà cái sẽ mở ra nhiều bàn đánh bài, bạn chọn bài nào còn trống tay thì vào, hệ thống sẽ tự động sắp xếp người chơi cho bạn. Mức tiền đặt cược sẽ tùy theo các nhà cái khác nhau mà có mức cược tối thiểu khác nhau. 

Xem thêm: Các trò chơi trên BK8

Kinh nghiệm đánh tam cúc dễ thắng

Hiểu luật chơi bài tam cúc là chuyện đầu tiên bạn cần làm. Nếu bạn không thông thạo luật chơi, cách tính điểm thì rất khó lòng trở thành người chiến thắng, mặc dù luật chơi và cách chơi của bài rất đơn giản. 

Để chơi một ván bài có hiệu quả thì người chơi cần phải biết cách xếp bài. Xếp bài theo các bộ đôi, bộ ba, tứ tử, ngũ tử và các con bài lẽ, như vậy bạn sẽ kiểm soát tốt các quân bài mình đang có, từ đó đưa ra các quyết định đúng đắn.

Giành làm cái ngay khi có thể. Trong bài , khi chơi thì nhà cái sẽ gọi cây bài, nếu bạn làm cái thì bạn sẽ chủ động được đánh ra những quân bài nào có lợi cho mình, vì thế, ai ai cũng sẽ giành làm cái, bạn cũng phải giành thì mới có thể chiến thắng. 

Nhớ bài nếu có thể, vì bài tam cúc chỉ có 32 lá và các lá bài sẽ luôn được chia hết cho các người chơi, vì thế, nếu như chỉ chơi có 2 người một ván thì bạn hoàn toàn có thể biết được người chơi cùng mình đang có những lá bài nào. 

Không lơ là ở vòng cuối trong ván bài. Vì vòng cuối là vòng giúp cho người chơi kiếm được nhiều điểm nhất. Nếu bạn có thể bắt bài và đè bài người khác thì càng tăng khả năng trở thành chiến thắng.

Các câu thành ngữ thường gặp

• Cấm tướng, cấm sĩ lấy tượng cầm đầu: đây là câu khẩu quyết sẽ được đọc khi ván bài có 2 hoặc 4 người chơi. Nghĩa là khi này quân bài đầu tiên đánh ra có vị thế lớn nhất chỉ là quân Tượng hồng. Nếu người chơi cố ý đánh ra Tướng ông hoặc Sĩ điều thì sẽ bị coi là vi phạm luật.
• Cấm sĩ, cấm tượng lấy xe cầm đầu: đây là câu khẩu quyết dành cho ván bài có 3 người chơi, và theo luật của câu khẩu quyết này, quân bài lớn nhất được đánh ra là Xe đỏ, không được đánh trước quân Sĩ điều hay Tượng hồng.

Bài tam cúc đã ăn sâu vào tâm thức và lối sống văn hóa của nhiều người, vì thế nên cũng không có gì lạ khi các nhà thơ lại lựa chọn đưa Tam cúc vào làm một phần trong các tác phẩm văn thơ của mình:

• Bài thơ Cây tam cúc – nhà thơ Hoàng cầm:

Tướng sĩ đỏ đen chui sấp ngửa

Ổ rơm thơm đọng tuổi đương thì

Em đi đêm tướng điều sĩ đỏ

Đổi xe hồng đưa Chị đến quê Em

Thả tịnh vàng cưới Chị võng mây trôi

Em đứng nhìn theo Em gọi đôi.

• Bài thơ Cỗ bài tam cúc – nhà thơ Hồ Dzếnh

Từ đó mỗi mùa đào nở

Pháo xe lại rộn cây bài

Có độ anh về, có độ

Vắng anh, em nhớ mong hoài…

• Bài thơ Đánh tam cúc – nhà thơ Trần Đăng Khoa

Đây là tướng ông

Chân đi hài đỏ

Đây là tướng bà

Tóc hiu hiu gió

Đây là con ngựa

Chân có bụi đường

Lời kết

Tam cúc là một trò chơi đánh bài, nhưng không như những loại bài khác mang nặng tính cá cược tiền bạc, trò chơi này mang một hơi thở thời đại, gắn liền với nhiều thế hệ Việt và những gia đình thôn quê trong không khí lễ tết. Chơi bài bạn có thể đặt cược và thắng tiền, nhưng trên hết, chơi là để giải trí và cũng là góp phần giữ gìn những trò chơi dân gian mang tính văn hóa truyền thống của Việt Nam.